Bầu không khí trong lành và se se từ các cơn gió nhẹ của buổi ban mai ngày cuối tuần (13/4/2012) đã làm vơi đi phần nào cái mệt mỏi sau hành trình “leo núi vượt đèo” từ TP.HCM đến Đà Lạt. Và chúng tôi - những diễn giả lại cảm thấy phấn chấn và hào hứng vì một lần nữa lại có dịp trao học bổng cho các sinh viên nghèo hiếu học, truyền giảng về đạo làm giàu của cụ Lương Văn Can cho giới trẻ ngày nay - Kinh doanh phải trung thực và hiếu nghĩa!
Trường đại học Đà Lạt được thành lập từ năm 1958, nằm trong một khuôn viên 40ha, không gian yên tĩnh rất thuận lợi cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập. Giới sinh viên theo học ngành luật và kinh tế của trường đông. Hằng năm trường tổ chức thi tốt nghiệp cho cả 4 khối A, B, C, D và thực hiện việc giáo dục và đào tạo từ bậc trung cấp nghề, cao đẳng, đại học, cao học đến tiến sĩ.
Trong hội trường, hai băng rôn treo dọc hai bên sân khấu có nội dung khá ấn tượng: “Tuổi trẻ đại học Đà Lạt học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Sinh viên đại học Đà Lạt rèn đức, luyện tài, trang bị kỹ năng, sẵn sàng hội nhập”. Một kim chỉ nam định hướng lối đi từ con đường lập thân đến lập nghiệp cho sinh viên đã được Ban giám hiệu nhà trường đúc kết thành câu khẩu hiệu mang bản sắc riêng của một ngôi trường trên vùng cao nguyên Lâm Đồng có bề dày lịch sử hơn 50 năm này.
Những câu hỏi của các bạn sinh viên Đà Lạt đặt ra trong buổi giao lưu thực sự cuốn hút cả các diễn giả như chúng tôi. Có em hỏi cùng lúc ba - bốn ý, buộc chúng tôi phải triển khai việc phân công ngầm ngay trên sân khấu để có thể giải đáp thỏa đáng cho các em.
Làm sao các chị doanh nhân nữ có thể chu toàn bổn phận ở các vai trò khác nhau? Có cách nào để thay đổi nhận thức của nhà lãnh đạo, nhà sản xuất, nhà phân phối hoặc người lao động trực tiếp để không còn tồn tại những bất cập do thiếu đạo đức nghề (dư lượng kháng sinh trong rau củ quả hoặc sản phẩm bị hư trên đường vận chuyển do tài xế tắt điều hòa để trục lợi từ xăng dầu cho cá nhân)? Giá trị đạo đức kinh doanh trước áp lực của một xã hội tối đa hóa lợi nhuận nằm ở đâu? cụ thể của một doanh nghiệp thể hiện sự quan tâm đến xã hội và cộng đồng gồm những hành động gì? Trước một nền giáo dục chưa tiên lượng được định hướng xã hội để chọn nghề thì sinh viên phải làm gì? Dường như quá trình xin việc không được công khai và minh bạch lắm? Lao động nữ dễ có nguy cơ mất việc sau những lần mang thai và nghỉ thai sản…
Bất kể doanh nhân nam hay nữ đều là những người bình thường và họ trở nên phi thường - đặc biệt với doanh nhân nữ - khi có thể chu toàn cùng một lúc nhiều vai trò: làm vợ, làm mẹ, làm sếp của một công ty, một tổ chức. Đó chính là do tinh thần trách nhiệm với vai trò mà họ gánh vác. Họ biết cách sắp xếp quản lý thời gian để cân bằng cuộc sống gia đình và công việc cho bản thân. Họ biết cách tự thúc đẩy và nhận thức bền bỉ trong việc học. Đôi lúc, người phụ nữ còn phải chịu sự hy sinh để giảm bớt hoặc bỏ đi những sở thích vui chơi giải trí của bản thân, đổi lại, họ luôn nhận được sự cảm phục, quý mến và ủng hộ của những người xung quanh, và điều đó trở thành một trợ lực lớn lao thúc đẩy họ thành công.
Trong chuỗi cung ứng sản phẩm và dịch vụ, từ đầu vào đến đầu ra phải trải qua nhiều quá trình trung chuyển. Nếu do nhận thức sai, những người thực hiện, đảm nhiệm những “mắt xích” đó không dựa vào những quy ước, nguyên tắc, cam kết thì sẽ dẫn đến sản phẩm tại đầu ra bị lỗi. Đó là lý do mà người tiêu dùng Việt Nam luôn phải canh cánh lo sợ: không biết rau quả của nhà vườn nào có nhiễm vi lượng kháng sinh, thịt heo siêu nạc của trang trại nào có sử dụng chất beta-agonist…
Chúng ta đang sống trong một thế giới, một thời đại của sự tương tác, không bao giờ có sự trung lập đối với hành vi gây ảnh hưởng đến người khác, chỉ có thể là tốt hay xấu mà thôi. Nền kinh tế hiện nay là nền kinh tế tri thức dựa vào ý tưởng và kỹ năng để làm giàu. Những hành vị xấu, làm tổn thương và nguy hại đến tài sản và tính mạng của người khác sớm muộn gì cũng sẽ bị xã hội phanh phui và bài xích.
Kinh doanh không chỉ đơn thuần tìm kiếm lợi nhuận, nó cần gắn liền nhận thức trách nhiệm với nhà nước và xã hội. Cần xem việc đóng thuế là trách nhiệm và niềm vinh hạnh của một công dân; xem việc tham gia công tác xã hội, từ thiện như trao học bổng cho sinh viên nghèo hiếu học, mổ tim, mổ hàm ếch, khám chữa bệnh và cấp thuốc, xây nhà tình nghĩa, tình thương… là một phần sẻ chia, trả ơn với đời, với người.
Đứng trước tình trạng chưa tiên lượng được định hướng nghề nghiệp sau khi rời ghế nhà trường, thì việc trước mắt, tốt hơn hết là các em cần củng cố thêm những kiến thức - Học những gì cần học, nhất là sinh ngữ không thể thiếu. Tích cực tham gia công tác đoàn thể để học tập và rèn luyện tinh thần làm việc nhóm. Các chứng chỉ nghề hoặc giấy chứng nhận tham gia các khóa học ngắn hạn về kỹ năng, các sự kiện sẽ là những “bảng điểm” để giới sinh viên thu hút sự chú ý và chinh phục nhà . Cần thể hiện sự trung thực ngay từ khi viết (không sao chép từ người khác hoặc trích lục trên mạng, nhất là khi phải viết bằng tiếng Anh), nghiêm túc trong trang phục (không mặc quần ngắn, áo thun, vát ba lô..), lời nói, ngữ điệu, chữ viết và cử chỉ cũng cần đúng mực. Và, các em đừng bao giờ nuôi dưỡng cách suy nghĩ thụ động, tiêu cực để rồi tự đặt mình trong trạng thái lo sợ “mất việc làm sau những tháng nghỉ thai sản”.
Điều hạnh phúc nhất là làm được những việc mình thích. Nhưng thử hỏi có bao nhiêu người hưởng được diễm phúc làm đúng chuyên ngành mình học? Vậy thì, hãy tạo cho mình khả năng thích nghi với mọi môi trường công việc, và nuôi dưỡng một ý chí, một tham vọng làm giàu bằng ý tưởng và kỹ năng.
Nhan Húc Quân
